Conceptondersteunende Communicatie - 4 case studies

Omschrijving

Achtergrond: Bij personen met autisme vinden problemen in sociale interactie, communicatie en afwijkende/ verstoorde gedragspatronen frequent hun oorzaak in een andere en veelal afwijkende waarneming en betekenisverlening. Kenmerken hiervan zijn onder meer een versmalde aandacht of focus, vaak concreet, detailgericht en onvoldoende context gerelateerd. Interpretatie gebeurt vaak eerder op locaal dan op globaal betekenisniveau. Cognitief is sprake van beperkt toegepaste centrale coherentie. Betekenisverlening kan hierdoor zodanig worden bemoeilijkt dat het resulteert in afwijkende conceptwaarneming. Een concept is een betekenisvol element, of een geheel van elementen, wat we aan gegeven informatie kunnen waarnemen of interpreteren. Concepten kunnen enkelvoudig, concreet en eenduidig te communiceren zijn, zoals bijvoorbeeld een informatiebit in een computerprogramma. Ze kunnen echter ook een zeer complex geheel aan betekeniselementen omvatten zoals bijvoorbeeld een sociaal concept wie is wie? veel minder eenduidig waarneembaar en vaak niet expliciet, dus met verborgen elementen van betekenis gecommuniceerd.

Bij autisme kunnen elementen van een gecommuniceerd concept door ánders gestuurde informatieverwerking, ofwel niet zijn waargenomen of onvoldoende zijn waargenomen en geïnterpreteerd in hun onderlinge verband en context. Er wordt dan een ánder of afwijkend concept waargenomen in een gedeelde boodschap of communicatie dan wat de partner hierbij veronderstelt. Het waargenomen concept kleurt vaak versmald, te letterlijk, te concreet of totaal niet contextverbonden in. Dit vormt een voedingsbodem voor wederzijds misverstaan. Communicatieve ondersteuning die leidt tot wederzijds adequate of bedoelde conceptwaarneming is dan noodzakelijk. Vaak voor nieuwe concepten, maar in elk geval altijd voor misverstane of onbegrepen gebleken concepten.

Conceptondersteunende Communicatie (CoC) is een methodiek die principieel uitgaat van een door autisme ánders verlopende waarneming en betekenisverlening. Conceptwaarneming wordt wanneer nodig ondersteund met expliciete informatie omtrent deelelementen en hun samenhang van een te communiceren concept of betekenisgeheel. Dit gebeurt met zowel een individuele aangepaste communicatievorm, als met een afstemming op het niveau waarop een persoon betekenis verleent aan communicatie. Ook de daarbij toegepaste leerstrategie houdt rekening met een atypisch verlopende waarneming en betekenisverlening.